بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر مدل مراقبت مشارکتی بر رفتار تغذیه ای اعضای خانواده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو

زمینه و هدف: رعایت رژیم غذایی از ارکان مهم در مراقبت و پیشگیری از بروز دیابت نوع دو در افراد مستعد می باشد. در مداخلات آموزشی انجام شده در ایران، اعضای خانواده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو کمتر در برنامه آموزشی شرکت داده می شوند. بنابراین هدف از مطالعه حاضر، تعیین تأثیر آموزش بر اساس مدل مراقبت مشارکتی بر رفتار تغذیه ای خانواده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود.   مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی یک سوکور بود که در سال 1392 در مرکز آموزش دیابت تبریز انجام گرفت. نمونه پژوهش شامل 40 نفر از اعضای درجه اول خانواده بیماران (یک نفر از خانواده هر بیمار) مبتلا به دیابت نوع دو بود که به صورت تصادفی ساده به دو گروه مداخله (20 نفر) و کنترل (20 نفر) تقسیم شدند. برای سنجش رفتار تغذیه ای از پرسش نامه تعدیل شده سبک زندگی استفاده شد. ابتدا پیش آزمون از دو گروه اخذ و سپس آموزش مشارکتی برای گروه مداخله (شامل مراحل انگیزش، آماده سازی، درگیرسازی و ارزشیابی بود) به مدت 7 جلسه 1 ساعته برگزار شد. سه ماه پس از اتمام برنامه مشارکتی، پس آزمون از دو گروه اخذ گردید. داده ها با استفاده از آزمون های کای دو و تی مستقل در نرم افزار آماری spss نسخه 13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: دو گروه آزمون و کنترل از نظر سن، جنس، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل و وضعیت اقتصادی تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر نداشتند. گروه آزمون بعد از مداخله آموزشی در قسمت های مربوط به مصرف فست فود (0/001 = p)، مصرف میوه (0/005= p) و سبزی  (0/004 = p)، کنسروها (0/003 = p)،  شیرینی  (0/001 = p)، روغن نباتی جامد (0/007 = p)، سوسیس و کالباس (0/005 = p)، روش معمول پخت غذا (0/003 = p) و خوردن شام سنگین و دیروقت (0/007 = p) عملکرد بهتری را نسبت به گروه کنترل گزارش نمودند.   نتیجه گیری: آموزش بر اساس مدل مراقبت مشارکتی سبب اصلاح سبک زندگی اعضای خانواده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در بسیاری از شاخص ها و رفتارهای تغذیه ای شده است. با توجه به نتایج پژوهش توصیه می شود از الگوی مراقبت مشارکتی جهت آموزش تغذیه ای اعضای خانواده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو استفاده گردد.